Nawyki są albo Twoimi najlepszymi sługami, albo najgorszymi panami. Pan i sługa – to brzmi trochę archaicznie, bo tę prawdę sformułował w XVIII wieku Nathaniel Emmons – wybitny amerykański teolog. Gdy się nad tym trochę zastanowić, to teraz w XXI wieku z nawykami jest dokładnie tak samo. Mogą albo Cię wpędzić w duże kłopoty albo z nich wyzwolić i stworzyć sukces i szczęście. Są jak niebo i piekło i… wygląda, że od nich zależy nasz los.
Co na to naukowe definicje? To zależy od samej nauki. W psychologii na przykład, nawyki to zautomatyzowane czynności, sposoby zachowania, które nabywa się w wyniku ćwiczenia – głównie przez powtarzanie. Są to więc świadomie wyuczone zachowania i czynności człowieka. W socjologii nawyki oznaczają rutynowe, pozbawione refleksji działania.
Psychologowie i eksperci w dziedzinie behawioryzmu twierdzą, że wprowadzenie nowego nawyku w życie trwa około 20 do 70 dni. W praktyce często wskazywany jest okres 30 dni. Tak więc wszystko zależy od Ciebie. Możesz zwalczyć swoje złe nawyki i wyuczyć się nowych dobrych. Masz szansę kierować swoim losem.
Zły nawyk na odwyk!
Jako praktyczny przykład zmieniania złych przyzwyczajeń, wybrałem coś, co być może znasz z autopsji lub odnajdziesz to wśród swoich bliskich i znajomych. Otóż, zmęczeni po pracy, gdy chcemy złapać chwilę relaksu, siadamy przed telewizorem i … zaczyna się codzienne, wielogodzinne oglądanie, czasem połączone z nałogowym skakaniem po kanałach TV.
Czy naprawdę muszę pisać ile na tym tracimy? Nie będę pisać. To będzie Twoje zadanie. Na początek przeanalizuj jakie są z tego korzyści, a jakie straty. Strat z pewnością będzie więcej, od prozaicznych, typu „męczę oczy, kręgosłup” aż po „brak mi później energii na pracę”, „mniej czasu poświęcam rodzinie” itd. Korzyścią może być to, że np. odstresujesz się podczas tego zajęcia i złapiesz parę ciekawych newsów . Rozsądna decyzja w takim przypadku może być tylko jedna – postanawiam ograniczyć czas spędzany na bezproduktywnym oglądaniu TV. OK – mamy decyzję.
Teraz przez 30 dni wprowadzaj nowy nawyk w życie. Przykładowo zamiast 2 godzin dziennie, spędzaj na tym zajęciu tylko pół godziny. Warto ustalić sobie z góry jakąś nagrodę, w przypadku gdy uda Ci się wytrwać przez 30 dni. W tym konkretnym przykładzie prawdopodobnie z chęcią ufunduje ją bliska osoba, która wiele by dała za to aby „odczepić” Cię od telewizora. Pamiętaj, na początku tego 30 dniowego okresu, znajdź sobie zajęcia, które zapełnią Ci owe 1,5 godziny, gdy nie będziesz siedzieć w fotelu z pilotem w ręku. Przypomnij sobie co zawsze chciałeś zrobić, a następną myślą było: „ale nie mam na to czasu”. Od teraz już masz. Całe 1,5 godziny dziennie. Może coś dla zdrowia i lepszej kondycji i wyglądu? Bieganie? Fitness? Siłownia? Nauka tańca? Ty decydujesz.
Bardzo pomaga założenie sobie dziennika na te 30 dni. Nie chodzi o to, żeby pisać pamiętnik. Wystarczy data, odnotowany czas bezproduktywnego oglądania TV i jakiś symbol, gdy danego dnia udało Ci się wygrać ze swoim złym nawykiem. To może wydaje się nieco dziecinne, ale zapewniam Cię, że bardzo poważni ludzie właśnie tak robią.
30 dni i co dalej?
To jest właśnie genialne, że… nic. Po 30 dniach będziesz już znacząco mniej oglądać. I to nawykowo. Czyli nie będziesz musiał/a się już nad tym skupiać, choć lekka kontrola w pierwszych miesiącach jest nie od rzeczy, bo można wpaść w szpony starego nawyku. Nie skupiasz się, nie motywujesz, nie kontrolujesz gdy idziesz co rano myć zęby, prawda? Bo to jest właśnie istota dobrych nawyków. Działają na naszą korzyść, nie wymagając od nas żadnej uwagi. Poza okresem 30 dni, kiedy się ich uczymy. Na pewno po 30 dniach będziesz miał/a więcej pomysłów jak ciekawie spędzić czas bez telewizora. A co to jest 30 dni niewielkiego wysiłku? Z czym nie porównać – prawie nic, piórko, pyłek na wietrze…
